Khoa học và công nghệ hạt nhân hỗ trợ sự phát triển của Việt Nam

Friday, 09/12/2022, 00:00

Nâng cao năng lực bệnh viện, sông sạch hơn và cây trồng năng suất cao hơn chỉ là một số trong vô số lợi ích mà công nghệ hạt nhân đã mang lại cho Việt Nam trong những năm gần đây.

Bà Trần Bích Ngọc, Phó cục trưởng Cục Năng lượng nguyên tử cho biết: “Chính phủ Việt Nam khẳng định chính sách nhất quán của mình trong việc ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình nhằm mang lại nhiều lợi ích của công nghệ này cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.

Kể từ khi gia nhập Cơ quan Năng lượng nguyên tử Quốc tế (IAEA) năm 1957, quan hệ hợp tác của Việt Nam với IAEA không ngừng được tăng cường, phát triển. Năm 2018, Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam được chỉ định thiết lập Trung tâm Hợp tác của IAEA về nước và môi trường. Với mục tiêu ứng dụng các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong quản lý tổng hợp vùng đầu nguồn các dòng sông và vùng ven biển để phát triển kinh tế - xã hội.

Trong nhiều năm, sông Nhuệ ở Việt Nam phải chịu sự phát triển quá mức của thực vật và tảo đến mức đánh bắt cá, du lịch và thủy lợi đều bị ảnh hưởng. Điều này đã đe dọa đến phúc lợi của hơn 200 000 người sống trên lưu vực sông Nhuệ. Sử dụng kỹ thuật đồng vị bền, các chuyên gia Việt Nam được hỗ trợ bởi IAEA và Tổ chức Lương thực và Nông lương Liên hợp quốc (FAO) đã xác định việc sử dụng quá nhiều phân bón ở các trang trại gần đó là thủ phạm. Từ đó, nông dân đã thay đổi cách sử dụng phân bón của họ, điều này đã dẫn đến việc giảm thiểu lượng nước thải và ô nhiễm cũng như cải thiện chất lượng nước.

Tăng cường an ninh và an toàn thực phẩm

Ô nhiễm là một vấn đề đáng lo ngại đối với các tuyến đường thủy của Việt Nam; sông Mekong bị ảnh hưởng nặng nề do hạn hán và độ mặn ngày càng gia tăng. Biến đổi khí hậu đang làm trầm trọng thêm những vấn đề này và đe dọa an ninh lương thực. Thông qua chiếu xạ hạt giống, các nhà khoa học Việt Nam đã phát triển được các giống lúa mới có khả năng chịu hạn và năng suất cao hơn, mang lại lợi ích cho hơn 300 000 nông dân.

Năm 2019, Việt Nam chiếu xạ trung bình 200 tấn trái cây tươi xuất khẩu mỗi tuần để bảo vệ sản phẩm khỏi sâu bệnh và giữ được chất dinh dưỡng, hương vị, kết cấu và màu sắc - điều kiện tiên quyết để xuất khẩu. Với sự giúp đỡ của IAEA và FAO trong việc sử dụng các kỹ thuật này, các chuyên gia tại Việt Nam đang đảm bảo rằng đất nước của họ không phải gánh chịu những hậu quả tài chính do các lệnh cấm nhập khẩu.

Cải thiện chăm sóc bệnh ung thư

Ung thư là nguyên nhân chính gây tử vong và là gánh nặng cho hệ thống chăm sóc sức khỏe của Việt Nam, nơi mà cách đây vài năm còn thiếu thiết bị xạ trị và mạng lưới kiểm soát ung thư. Năm 2018, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố Việt Nam có khoảng 165 000 ca ung thư và 115 000 ca tử vong do ung thư mỗi năm.

Hành động vì điều này, vào năm 2019, Bộ Y tế của Việt Nam và Ngân hàng Thế giới đã liên hệ với IAEA để được giúp đỡ. IAEA đưa ra lời khuyên để cải thiện việc chăm sóc ung thư bằng cách thành lập các cơ sở xạ trị ung thư và bằng cách cung cấp đào tạo cho các chuyên gia y tế về các công nghệ điều trị mới nhất.

Bà Phạm Thị Quỳnh Nga, Chuyên gia kỹ thuật của WHO cho biết: “Cách đây vài năm, các thành viên của phái đoàn chung của IAEA và WHO đã giúp Chính phủ Việt Nam nâng cao nhận thức và hỗ trợ về kiểm soát ung thư, cũng như năng lực của hệ thống kiểm soát ung thư hiện tại”. Với sự giúp đỡ của IAEA, Ngân hàng Thế giới và WHO, Việt Nam hiện đã cung cấp cho người dân Việt Nam một loạt các dịch vụ chăm sóc ung thư toàn diện, với 44 cơ sở xạ trị trên khắp cả nước.

Kiểm soát sự lây lan các bệnh truyền nhiễm của động vật và lây truyền từ động vật

Nhờ hành động nhanh chóng của IAEA, FAO và Trung tâm Chẩn đoán Thú y Trung ương (NCVD), ngành công nghiệp chăn nuôi lợn của Việt Nam đã thoát khỏi làn sóng tàn phá của dịch tả lợn châu Phi (ASF) vào năm 2019. Ngay sau khi có thông tin về dịch ASF bùng phát tại Trung Quốc, Trung tâm Phối hợp FAO / IAEA về Kỹ thuật Hạt nhân trong Nông nghiệp và Thực phẩm đã đào tạo các chuyên gia thú y tại Việt Nam trong việc chẩn đoán các bệnh truyền nhiễm trên động vật. Với kiến ​​thức này, các chuyên gia Việt Nam đã có thể chẩn đoán sớm ASF và thực hiện các biện pháp bảo vệ trang trại chăn nuôi lợn.

Cùng với ASF, Việt Nam còn phải đối mặt với bệnh da sần - một bệnh ảnh hưởng đến gia súc, làm giảm sản lượng sữa và khiến chúng không đủ cung cấp cho tiêu thụ. Thông qua việc chia sẻ kiến ​​thức qua Mạng lưới Phòng thí nghiệm Chẩn đoán Thú y (VETLAB) của IAEA, các chuyên gia tại Trung tâm Phối hợp FAO / IAEA đang làm việc với các phòng thí nghiệm, nhà nghiên cứu và cơ quan thú y Việt Nam để hiểu rõ hơn và ngăn chặn sự lây lan của vi rút gây bệnh.

Sáng kiến ​​Hành động Tích hợp Dịch bệnh từ động vật (ZODIAC) của IAEA tìm cách giải quyết các bệnh truyền nhiễm từ động vật thông qua sự hợp tác giữa các chuyên gia sức khỏe con người và động vật. Việt Nam đóng vai trò tích cực trong việc xác định, giám sát, truy tìm và phát hiện sớm mầm bệnh truyền từ động vật sang người, đồng thời tham gia vào các hoạt động can thiệp và ứng phó toàn cầu đối với các đợt bùng phát tiềm ẩn.

Bà Petra Nabil Salame, Cán bộ Quản lý Chương trình về Việt Nam tại IAEA cho biết: “Nhiều cách thức mà IAEA hỗ trợ Việt Nam - thông qua các chương trình, sáng kiến ​​và dự án - hỗ trợ phát triển bền vững. Khoa học và kỹ thuật hạt nhân là những công cụ đắc lực cho đất nước, và cam kết ngày càng cao của Việt Nam đối với những ứng dụng đã được chứng minh này sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích”.

Đổi mới cho tương lai

Dự án Cải tạo Phòng thí nghiệm Ứng dụng Hạt nhân (ReNuAL) được IAEA khởi động theo yêu cầu của các quốc gia nhằm nâng cấp cơ sở hạ tầng và cung cấp không gian và thiết bị mới cho tám phòng thí nghiệm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân của IAEA ở Seibersdorf, Cộng hoà Áo. Tính đến cuối tháng 11 năm 2021, hơn 40 quốc gia đã đóng góp vào việc xây dựng, hiện đại hóa và nâng cấp các phòng thí nghiệm.  Dự án dự kiến ​​sẽ hoàn thành vào đầu năm 2024, nếu số tiền 6,7 triệu euro còn lại cần thiết cho dự án có thể được huy động vào thời điểm ký hợp đồng trong năm 2022.

ReNuAL 2 là giai đoạn cuối của dự án, được xây dựng dựa trên các hoạt động trước đó của ReNuAL, bao gồm việc khai trương tòa nhà Phòng thí nghiệm Kiểm soát Dịch hại Côn trùng mới và tòa nhà Phòng thí nghiệm Yukiya Amano, nơi có Phòng thí nghiệm Sản xuất và Sức khỏe Động vật, Phòng thí nghiệm Bảo vệ Môi trường và Thực phẩm, và Phòng thí nghiệm Quản lý Đất và Nước và Dinh dưỡng Cây trồng. Trong giai đoạn ReNuAL 2, một tòa nhà hiện đại sẽ được xây dựng để đặt Phòng thí nghiệm Di truyền và Giống cây trồng, Phòng thí nghiệm Môi trường trên cạn và Phòng thí nghiệm Khoa học và Thiết bị Hạt nhân. Việc xây dựng các nhà kính mới và cải tiến các nhà kính cũ cũng như tân trang lại các cơ sở của Phòng thí nghiệm Liều lượng học cũng đang diễn ra.

TheoPuja Daya - Văn phòng IAEA về Truyền thông và Thông tin công chúng

Nguồn IAEA: https://www.iaea.org/bulletin/nuclear-science-and-technology-support-viet-nams-development

Bản in  

Gửi email